Psychologen noemen het thin slicing, het vermogen van het menselijk brein om op basis van geringe informatie (‘dunne plakjes’) in een fractie van een seconde patronen te herkennen die een beeld schetsen van het grotere geheel.
Direct na een ontmoeting hebben mensen al allerlei dingen over jou vastgesteld, van je status en intelligentie tot hoe avontuurlijk je bent.
Volgen carrière-experts kost het slechts drie seconden om te bepalen of iemand jou leuk vindt en zaken met je wil doen.
Gelukkig heb je wel enige invloed op hoe je overkomt. Bijvoorbeeld: het dragen van nette kleding en het in de ogen kijken van je gesprekspartner kan je een positievere indruk maken. Maar of je agressief overkomt, wordt grotendeels bepaald door de kenmerken van je gezicht.
Hier een overzicht van twaalf aannames die mensen over je doen – soms terecht en soms minder terecht – gebaseerd op de eerste indrukken. Lees het door om te ontdekken welke signalen je mogelijk afgeeft.
Drake Baer heeft bijgedragen aan een eerdere versie van dit artikel.
Of je betrouwbaar bent
Mensen bepalen soms in slechts een tiende van een seconde hoe betrouwbaar je bent, ontdekten onderzoeker van Princeton. Een groep van 245 studenten moest binnen 100 milliseconden de gezichten van acteurs beoordelen op aantrekkelijkheid, bekwaamheid, sympathie, agressie en betrouwbaarheid. 128 studenten van een andere groep kregen voor dezelfde opdracht geen tijdslimiet.
Studenten uit beide groepen vonden de acteurs ongeveer even betrouwbaar. De resultaten liepen zelfs nog minder uiteen dan bij het beoordelen van de aantrekkelijkheid. Dit toont aan dat we vrijwel onmiddellijk bepalen of we iemand vertrouwen.
Of je een hoge status hebt
Een klein Nederlands onderzoek concludeerde dat mensen die merkkleding als Lacoste en Tommy Hilfiger dragen, een hogere status toegedicht krijgen en als rijker worden gezien dan mensen die merkloze kleding dragen. Dit onderzoek werd gedaan door 80 willekeurige mensen in een winkelcentrum te benaderen.
"Andere eerste indrukken zoals aantrekkelijkheid, vriendelijkheid en sociaal gedrag verschilden niet" schreven de auteurs. Alleen status en rijkdom.
Of je slim bent
Een onderzoek uit 2007 onder leiding van hoogleraar Nora A. Murphy van de Loyola Marymount University wees uit dat je gesprekspartner in de ogen kijken mogelijk invloed heeft op hoe intelligent andere mensen denken dat je bent.
Voor het onderzoek werden 182 studenten gevraagd om in koppels vijf minuten lang een vooraf bepaald onderwerp te bespreken. De gesprekspartners werd daarna gevraagd elkaar te beoordelen op hoe slim ze overkwamen. De resultaten toonden aan dat mensen die de blik van hun partner vasthouden terwijl ze aan het praten zijn intelligenter overkomen.
"Kijken terwijl je praat was een erg belangrijk gedragskenmerk", aldus de onderzoekers.
Een bril met een dik montuur dragen en geanimeerd praten kan ook helpen.
Of je dominant bent
Kaal is niet alleen mooi, het straalt ook kracht uit.
In een klein experiment van de Universiteit van Pennsylvania keken studenten naar 25 foto's van mannen, sommige met kaalgeschoren hoofden en anderen met een volle bos haar. Kale mannen werden over het algemeen als dominanter gezien.
Twee grotere vervolgexperimenten met 344 en 552 volwassenen kenden vergelijkbare uitkomsten. Deelnemers waren geneigd kale mannen als dominanter te beschouwen.
Een belangrijke ontdekking daarbij is dat mensen vooral kaalgeschoren hoofden associëren met dominantie - en niet zozeer een gebrek aan haar. Dus als je haar begint uit te vallen, kan je je misschien maar beter helemaal kaal scheren.
Of je succesvol bent
Als je er succesvol uit wil zien moet je naar de kleermaker.
Een Brits-Turks onderzoek liet 274 mensen vijf seconden kijken naar foto's van mannen zonder gezicht, waarvan de helft een maatpak aan had en de rest een confectiepak. Mannen in maatpakken werden als succesvoller gezien.
"Uit dit onderzoek blijkt dat mannen het advies moeten krijgen om pakken op maat te laten maken. Zo kunnen ze de eerste indruk die ze maken positief beïnvloeden", schrijven de onderzoekers.
Of je dicht bij een promotie bent op het werk
In een klein onderzoek uit 2011 kregen studenten foto's te zien van mannen in pak of casual kleding. Vervolgens werd gevraagd hoe deze mannen het in verschillende banen zouden doen. De deelnemers waren geneigd van de goedgeklede mannen te zeggen dat ze meer geld verdienden en eerder een promotie zouden krijgen.
Of je avontuurlijk bent
Mensen kijken niet alleen naar hoe je eruitziet, maar ook naar hoe je beweegt.
In een klein onderzoek kreeg een groep studenten filmpjes te zien van hoe andere studenten liepen - sommige met ontspannen pas en anderen met strakkere pas.
Een paar stappen waren genoeg om de kijkers een idee te geven van iemands persoonlijkheid. De studenten met de ontspannen pas maakten een meer extraverte en avontuurlijke indruk; degenen met strakkere passen kwamen neurotischer over. Interessant daarbij was dat de deelnemers er meestal naast zaten met hun aannames.
Of je agressief bent
Soms kunnen eerste indrukken er compleet naast zitten - maar soms kunnen ze ook helemaal kloppen.
Een klein Canadees experiment met vrouwelijke studenten heeft uitgewezen dat ze vrij nauwkeurig konden inschatten hoe agressief 37 verschillende mannen waren door slechts 39 milliseconden naar hun foto te kijken. De onderzoekers hebben hun agressie gemeten door de mannen een computerspel te laten spelen waarbij ze de optie hadden om punten te stelen van de ander.
Onderzoekers hebben ook een verband gevonden tussen de breedte en hoogte van mannelijke gezichten en hoe agressief ze overkomen (onafhankelijk van hun gezichtsexpressie). Dat komt vermoedelijk doordat bij boze uitdrukkingen ook lage wenkbrauwen en een opgetrokken bovenlip hoort, die het gezicht breder maken ten opzichte van de lengte.
Of je gelovig bent
Mensen kunnen mogelijk aan je houding aflezen hoe religieus je bent.
Een onderzoek onder leiding van Laura P. Neiman op de University of California in Berkeley wees uit dat 123 studenten heel nauwkeurig konden bepalen hoe gelovig 113 mensen waren door naar foto's te kijken. In dit geval werd de religiositeit gemeten door de gefotografeerde mensen ernaar te vragen en drie mensen die hen goed kenden een vragenformulier te laten invullen.
Degenen die lachten, energiek, ontspannen en netjes waren, werden als religieuzer ingeschat - en in de meeste gevallen was dat ook zo.
Of je extravert bent
In slechts 50 milliseconden kunnen de meeste mensen nauwkeurig voorspellen of jij jezelf als extravert ziet. Dat blijkt uit een klein Duits onderzoek waarbij mensen keken naar honderden foto's en mensen beoordeelden op verschillende karaktertrekken.
De onderzoekers zeggen dat extraverte mensen over het algemeen vrolijkere gezichten trekken op foto's en daarom makkelijk te herkennen zijn.
Ze schrijven: "Veel mensen proberen positieve emoties te laten zien door te lachen, zeker als ze worden gefotografeerd, maar introverte mensen doen dat minder vaak en ingetogener dan extraverte mensen."
Of je een geschikte leider bent
Onderzoekers vroegen studenten om foto's van de gezichten van bijna 100 managing partners van grote advocatenkantoren te bekijken en hen vervolgens te beoordelen op verschillende persoonlijkheidskenmerken zoals dominantie, volwassenheid, sympathie en betrouwbaarheid.
De onderzoekers combineerden de scores op het gebied van dominantie en volwassenheid tot een 'macht-score' en voegden de resultaten voor sympathie en betrouwbaarheid samen tot een warmte-score. Mensen die hoger scoorden op macht, leidden vaker kantoren die winstgevender zijn.
Wil je het nog gekker? Dezelfde bevindingen hielden stand toen de deelnemers keken naar de foto's in jaarboeken van de universiteit van 73 van de managing partners, waarvan sommigen een halve eeuw eerder waren gemaakt.
Of je nauwgezet bent
Harde werkers blinken uit.
Een onderzoek van de Universiteit van Liverpool heeft uitgewezen dat deelnemers vrij precies de mate waarin iemand nauwgezet is konden vaststellen door een snelle blik op hun foto's te werpen.
In het eerste deel van het onderzoek hadden de onderzoekers een groep van bijna 200 deelnemers zichzelf laten beoordelen op persoonlijke kenmerken zoals nauwgezetheid en namen vervolgens foto's van hen.
Op basis van de foto's van mensen die zeiden het meest of juist het minst nauwgezet te zijn, stelden de onderzoekers een nieuwe foto samen van een erg nauwgezet persoon en een heel slordig persoon. Dat deden ze ook voor vier andere kenmerken.
Daarna lieten ze een groep mensen naar de samengestelde foto's kijken. De deelnemers bleken in staat om vrij nauwkeurig vast te stellen welk gezicht bij welke persoonlijkheidskenmerken hoorde.